Blog, wetenschap en tips!

Huilt mijn baby om mij te manipuleren? Wat wetenschap écht zegt

door: Anne Kies op 13-10-2024
 

Sommige ouders vragen zich wel eens af: "Huilt mijn baby nu om aandacht, of probeert hij mij te manipuleren?" Het is een begrijpelijke gedachte, zeker als je vermoeid bent of onzeker over wat je baby nodig heeft. Toch is het belangrijk om te weten dat baby’s niet manipuleren in de zin zoals volwassenen dat doen. De wetenschap is hier duidelijk over: baby’s huilen niet om jou "om hun vinger te winden", maar omdat ze iets proberen duidelijk te maken.

Wat is manipulatie eigenlijk?
Manipulatie betekent dat iemand bewust gedrag inzet om een ander te beïnvloeden, vaak met een verborgen doel. Hiervoor is een bepaalde mate van zelfbewustzijn, langetermijndenken én inzicht in de gedachten van anderen nodig. Baby’s hebben die vaardigheden nog niet. Pas rond het vierde levensjaar beginnen kinderen te begrijpen dat anderen een ander perspectief kunnen hebben dan zijzelf – een proces dat bekendstaat als Theory of Mind.
 
Waarom huilt een baby dan?
Huilen is de eerste en meest directe manier waarop baby’s kunnen communiceren. Ze huilen om te laten weten dat ze iets nodig hebben: voeding, troost, slaap, een schone luier, of simpelweg nabijheid. Dit is geen strategie, maar een biologisch ingebouwd communicatiesignaal. Uit onderzoek blijkt dat huilen bij ouders verzorgend gedrag opwekt – het activeert letterlijk hersengebieden die ons gevoel van empathie en zorg aanzetten.
De Israëlische neuropsycholoog Ruth Feldman (2017) toonde aan dat baby’s door liefdevolle interacties leren hun stresssysteem te reguleren. Als ouders reageren op huilen, ontwikkelt het babybrein zich op een gezonde manier – er ontstaat vertrouwen, veiligheid en veerkracht.
 
Maar leren ze dan niet: ‘Als ik huil, krijg ik iets’?
Dat klopt. Baby’s leren via herhaling: als huilen leidt tot contact of voeding, dan wordt dat gedrag sterker. Maar dat is niet hetzelfde als manipulatie. Het is een natuurlijk leerproces dat gericht is op overleven en verbondenheid. Dit is ook hoe hechting ontstaat: door herhaalde ervaringen van afgestemde zorg.
Een baby die getroost wordt, leert dat de wereld veilig is en dat zijn emoties er mogen zijn. Kinderen die op jonge leeftijd ervaren dat hun signalen serieus worden genomen, ontwikkelen op langere termijn juist méér zelfstandigheid en emotieregulatie.
 
Waarom denken mensen dan toch dat baby’s manipuleren?
De gedachte dat een baby "de boel bespeelt" komt vaak voort uit ouderlijke onzekerheid of hardnekkige opvoedmythes zoals: “Je moet ze niet te veel verwennen.” Maar onderzoek laat zien dat sensitief reageren op huilen niet leidt tot afhankelijkheid, maar tot meer emotionele stabiliteit op latere leeftijd.
Daarnaast projecteren volwassenen soms hun eigen manier van denken op kinderen. Wat wij als "slim spelletje" zien, is voor een baby puur instinct of onbewust leerproces. Baby’s hebben geen geheime agenda. Ze zoeken alleen verbinding.
 
De echte boodschap achter het huilen
Huilen is niet manipulatief, maar communicatief. Het is de manier waarop een baby zegt: “Ik heb je nodig.” En als jij daar op reageert, geef je je kind de veilige basis die nodig is voor een gezonde ontwikkeling.
Dus als je je de volgende keer afvraagt of je baby je aan het manipuleren is – wees gerust. Je bent niet "zwak" als je je baby oppakt, je bent juist afgestemd. En dat is precies wat je kind nodig heeft.
referentie:

Bowlby, J. (1969). Attachment and loss: Vol. 1. Attachment. Basic Books.

Feldman, R. (2017). The neurobiology of human attachments. Annual Review of Psychology, 68, 329–356. https://doi.org/10.1146/annurev-psych-010416-044554

Leerkes, E. M., Su, J., Calkins, S. D., Supple, A. J., & O'Brien, M. (2015). Pathways by which maternal sensitivity influences infant crying. Parenting: Science and Practice, 15(3), 247–265. https://doi.org/10.1080/15295192.2015.1053310

Van IJzendoorn, M. H. (2018). Attachment and emotion regulation: A developmental neuroscience perspective. Attachment & Human Development, 20(6), 599–606. https://doi.org/10.1080/14616734.2018.1430834

Zeanah, C. H., & Lieberman, A. F. (2016). Relational trauma in infancy: Repair and clinical implications of attachment theory. In C. H. Zeanah (Ed.), Handbook of infant mental health (3rd ed.). Guilford Press.

 

 

Anne Kies

 
Andere artikelen
datum titel schrijver
06-08-2025 Waarom we moeten stoppen met ‘liefde afpakken’ als opvoedmiddel Anne Kies
03-07-2025 Waarom praten over een huilbaby nog steeds zo moeilijk is Anne Kies
02-06-2025 Aanrakingsmoe: als je even níet geknuffeld wil worden Anne Kies
12-05-2025 Hoogsensitief of gewoon snel overprikkeld? Anne Kies
10-04-2025 Waarom slaapt het ene kind al vroeg door en duurt het bij de ander jaren? Anne Kies
08-03-2025 Zelf leren kalmeren of nabijheid bieden? Anne Kies
04-02-2025 Samen slapen met je (huil)baby: wat zegt de wetenschap – en hoe doe je het veilig? Anne Kies
20-01-2025 “Slaapt hij al door?” – Waarom nachtelijk wakker worden volkomen normaal is Anne Kies
29-12-2024 Ouderschap begint niet altijd met vlinders Anne Kies
18-11-2024 Het moederinstinct: superkracht of sprookje? Anne Kies
13-10-2024 Huilt mijn baby om mij te manipuleren? Wat wetenschap écht zegt Anne Kies
13-09-2024 Borstvoeding met gemengde gevoelens: Over aversie, agitatie en erkenning Anne Kies
18-08-2024 Wat kun je doen als je baby blijft huilen? – Een verkenningstocht voor vermoeide ouders Anne Kies
03-07-2024 Ben jij bewust van het gevaar van het shakenbabysyndroom? Anne Kies
18-06-2024 Knuffelen maar! Anne Kies